Παραδόσεις και Φολκλόρ
Ομαδική Έκθεση
14 Μαΐου 2022 - 18 Ιουνίου 2022
Σχετικά με την έκθεση
Κάθε παράδοση συγκεντρώνει πολλές παραδόσεις άυλες και μη. Αν κοιτάξουμε στο αντίστοιχο λήμμα στο λεξικό, θα δούμε την έννοια του παραδίδω κάτι σε κάποιον ή αλλιώς «τα στοιχεία του παρελθόντος ενός πολιτισμού, που διασώζονται και μεταδίδονται από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά». Η παράδοση νοείται μέσα από την αλλοίωσή της, μέσα από τις διαφορετικές έννοιες που προκύπτουν. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το φολκλόρ περιλαμβάνει «το σύνολο των εκδηλώσεων του λαϊκού παραδοσιακού πολιτισμού» . Το φολκλόρ ξεπερνά την παράδοση χωρίς να την αγνοεί αλλά ταυτόχρονα αγνοούμε τι το χαρακτηρίζει. Η έννοια του φολκλόρ αρχίζει στα τέλη του 19 ου αιώνα και τοποθετείται ως μια αντίδραση απέναντι στην κλασική τέχνη και εισάγει μια μοντέρνα ματιά στις παραδόσεις, στην επιστροφή των πηγών. Έτσι όπως προσπαθήσαμε να ορίσουμε το φολκλόρ μας προδιαθέτει για μια ποιητικότητα και φαντασία σε μια κοινωνία αλλοτριωμένη όπου η κατανάλωση παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Αγγίζοντας την παρωδία όταν οι παραδόσεις εισβάλλουν στα έθιμα με στόχο την αλλοίωσή τους από τον τουρισμό και τα υπόλοιπα μέσα επικοινωνίας, Το φολκλόρ αγγίζει το σύνολο της ανθρωπότητας χωρίς να ενδιαφέρεται για τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Ακροβατεί ανάμεσα στην λαϊκή παράδοση και το ασυνείδητο ενός λαού ενώ συλλέγει την ετερότητα, την διαφορετικότητα. Μελετώντας τις παραδόσεις το φολκρόρ επεκτείνει την φαντασία του ανάμεσα σε ένα βαρύ παρελθόν και την σύγχρονη κοινωνία.
Ο Γιάννης Θεοδωρόπουλος εκθέτει δυο φωτογραφίες για την έκθεση: "Σκυριανό καρεκλάκι σκεπασμένο με ιερό άνεμο" 2017 και το έργο "Dalia" του 2021. Το παραδοσιακό σκυριανό καρεκλάκι βρίσκεται σκεπασμένο με ρυζόχαρτο και αποκτά μια φαντασματική όψη ενώ ταυτοχρόνως αποκτά τον χαρακτήρα ενός κειμήλιου. Αυτήν την ιερότητα συναντάμε και στα γλυκά τυλιγμένα σε παλιομοδίτικο χρυσόχαρτο.
Ένα πλαστικό δαντελένιο τραπεζομάντιλο επιλέγει η Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη για να το μετατρέψει σε ένα ντεκόρ όπου η αρχική του χρησιμότητα λαμβάνει τη διάσταση ενός ντιζαιν αντικείμενο. Το κεφάλι αλόγου πάνω σε ένα ξύλο ανατρέχει σε ένα παραδοσιακό παιχνίδι φτιαγμένο από πηλό και ξύλο. Στο συγκεκριμένο έργο έχουμε να κάνουμε με μια ωραιοποίηση του παιχνιδιού αλλά και με μια αποστασιοποίηση από την χρηστικότητα του. Η καλλιτέχνης εισάγει και στα δυο της έργα την έννοια του φολκλόρ μέσα από την επαναδιαπραγμάτευση της παράδοσης.
Τρεις «Παραμυθένιους Πύργους» από πηλό εμπνεύστηκε ο Άγγελος Παπαδημητρίου συρρικνώνοντας ήρωες παραμυθιών. Εδώ η άυλη παράδοση και τα λαϊκά παραμύθια συμπυκνώνονται και δοκιμάζονται με τους παιδικούς ήρωες. Στην πραγματικότητα κάθε ένας πύργος τυποποιεί το παιδικό «όνειρο» και ενσαρκώνει με πολλή ευαισθησία και χιούμορ την μυθοποίηση πρωταγωνιστών στα παραμύθια.
Η Μαρία Παπαδημητρίου είναι γνωστή για την εικαστική ενασχόληση της με τους τσιγγάνους με πολλούς και ευφάνταστους τρόπους όπως το έργο που επιλέχθηκε για την συγκεκριμένη έκθεση το οποίο ανήκει στον κύκλο «Φίρμα Gypsy Globales». Ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια ντύνονται με φλουριά και φυλαχτά μπλε ματιών δημιουργώντας μέσα από το φολκλόρ ένα τσιγγάνικο ντιζάιν.
Με αρχειακούς μαρκαδόρους σε χαρτί, η Νίνα Παπακωνσταντίνου επιλέγει 18 ελληνικά παραμύθια του Γ.Α. Μέγα για να τα αντιγράψει σε έξι διαφορετικά χαρτιά. Ανάλογα με την έκταση του κάθε παραμυθιού η μετάφρασή του γίνεται άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο ευανάγνωστη. Ο τρόπος που αντιγράφει διαφέρει από τα προηγούμενα της έργα. Χρησιμοποιεί τις τέσσερεις πλευρές του χαρτιού για να «πλέξει» την κάθε ιστορία με μια συγκεκριμένη πύκνωση.
Ο Νίκος Χαραλαμπίδης προτείνει με προφητικό τρόπο το πολιτικό του βίντεο «The mellow power of the Russian torch» 2021. Μεταμφιέζοντας τον κεντρικό ήρωα με κουδούνια που ανατρέχουν τόσο στην Βουλγαρία όσο και στην Θράκη, ζυμώνει σαν μια παραδοσιακή νοικοκυρά την φλόγα που συμβολίζει τη δύναμη της Ρωσίας. Ο Νίκος αναμιγνύει ήθη και έθιμα για να τα εντάξει στο σήμερα ακολουθώντας μια διαχρονική πορεία. Ειρωνεία και χιούμορ χαρακτηρίζουν αυτήν την ανάμειξη πολιτισμών.
Ο Καρναβάς είναι το αρχέτυπο του λαϊκού τραγουδιστή για τον Πάνο Χαραλάμπους. Τυπώνει μεγάλες αφίσες για να τις εντάξει σε ετερόκλητους χώρους που ο τραγουδιστής δεν είχε φανταστεί. Στην έκθεση αφισοκολλάει τον τραγουδιστή ενώ παράλληλα παίζει ένα βίντεο όπου μια αφίσα πλέει στην λίμνη Αμβρακίας μέχρι να βυθιστεί. Ο Πάνος δίνει μια νέα πνοή στα λαϊκά τραγούδια όπως τα τραγούδησε ο Καρναβάς «πειράζοντάς» τα.
Η Θάλεια Χιώτη μεταγράφει ένα παλιό σχέδιο δαντέλας και το μεγενθύνει σε χαρτί ακολουθώντας επακριβώς την μέθοδο του πλεξίματος. Πρόκειται για δυο έργα όπου το ένα καθρεφτίζεται μέσα στο άλλο. Η καλλιτέχνης σαν μια σύγχρονη Πηνελόπη ανατρέχει στον κόσμο του πλεξίματος , μια χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία.
Χριστίνα Πετρηνού